Исландские сказки / Íslensk ævintýri - Вадим Грушевский

„Á ég að kjósa þetta (мне это выбрать)?“ mælti drottning (сказала королева).

„Eigi mun þér það lakara (хуже не будет; lakur – плохой; недостаточный),“ mælti konan (сказала женщина) og þá kýs hún sér gorvömb þessa (вот она и выбрала эту жвачку). En í sama vetfangi hverfur rúmið (но в этот самый момент исчезает кровать; vetfang – момент; hverfa – исчезать), húsið (дом) og konan (и женщина), en drottning er þar ein eftir hjá Gorvömb (а королева осталась один на один с Горвёмб).

„Nú skaltu elta mig, drottning (теперь иди за мной, королева; elta e-n – следовать за кем-л.),“ mælti Gorvömb (сказала Горвёмб).

Þá veltur þar fram nokkurs konar ófreskja, engum hlut líkari en gorvömb og mælti: „Kjóstu mig, kjóstu mig, kjóstu mig.“

„Á ég að kjósa þetta?“ mælti drottning.

„Eigi mun þér það lakara,“ mælti konan og þá kýs hún sér gorvömb þessa. En í sama vetfangi hverfur rúmið, húsið og konan, en drottning er þar ein eftir hjá Gorvömb.

„Nú skaltu elta mig, drottning,“ mælti Gorvömb.

Hún veltur þá á stað (вот покатилась она) og veltur lengi og langan veg þangað (и катится долго и далеко до тех пор) til þær koma að sjóvarströnd (пока не добрались они до морского побережья; sjóvarströnd – берег моря; sjór – море; strönd – побережье). Þá mælti Gorvömb (тогда сказала Горвёмб): „Komdu nú á bak mitt, drottning (садись-ка мне на спину, королева), því hér ætla ég yfir um (здесь /вплавь/ перебираться будем).“

Hún veltur þá á stað og veltur lengi og langan veg þangað til þær koma að sjóvarströnd. Þá mælti Gorvömb: „Komdu nú á bak mitt, drottning, því hér ætla ég yfir um.“

Það gjörir drottning (так и сделала королева). Síðan botnveltist Gorvömb yfir sjóinn (тогда покатилась Горвёмб по волнам: «морю»; botnveltast – кувыркаться; botn – днище) þangað til þær koma við eyju eina (пока они не доплыли до одного острова). Þar var fjárhús (там была овчарня; fjárhús – овчарня; fé – овца; деньги; hús – дом) og bú konungs þess (и имение того короля; bú – хозяйство; жилище; имущество; скот) er drottning átti (чья королева была). Þær fara á land (они сошли на берег) og koma að einu fallegu húsi (и подошли к одному прекрасному дому). Þar fer Gorvömb inn (туда вошла Горвёмб) og drottning líka (и королева тоже).

Það gjörir drottning. Síðan botnveltist Gorvömb yfir sjóinn þangað til þær koma við eyju eina. Þar var fjárhús og bú konungs þess er drottning átti. Þær fara á land og koma að einu fallegu húsi. Þar fer Gorvömb inn og drottning líka.

„Í þessu húsi verðurðu nú að vera fyrst um sinn (в этом доме побудешь ты: «придётся тебе пожить» теперь некоторое время),“ mælti Gorvömb við drottningu (сказала Горвёмб королеве); „ég á það sjálf (он мой).“

Er drottning þar um nokkurn tíma (осталась королева там на некоторое время) og lifir í allsnægtum hjá Gorvömb (и живёт в достатке у Горвёмб; allsnægt – избыток; изобилие; nægur – достаточный).

„Í þessu húsi verðurðu nú að vera fyrst um sinn,“ mælti Gorvömb við drottningu; „ég á það sjálf.“

Er drottning þar um nokkurn tíma og lifir í allsnægtum hjá Gorvömb.

Einn dag safnar Gorvömb saman miklum eldiviði (однажды собрала Горвёмб много дров; eldiviður – дрова; eldur – огонь; viður – древесина) og gjörir bál mikið (и развела большой костёр). Bálið sást frá höll konungs (костёр увидели из королевского дворца).

Einn dag safnar Gorvömb saman miklum eldiviði og gjörir bál mikið. Bálið sást frá höll konungs.

Þá mælti vetrarsetumaður til konungs (тогда сказал зимний постоялец королю): „Nú eru óvildarmenn komnir í eyju þína, konungur (вот пришли враги на твой остров, король; óvildarmaður – враг; недоброжелатель; ненавистник; óvild – антипатия; враждебность; vild – воля; желание; удовольствие), og þarf að reka þá á burt (и нужно их прогнать прочь; reka – гнать).“

Þá mælti vetrarsetumaður til konungs: „Nú eru óvildarmenn komnir í eyju þína, konungur, og þarf að reka þá á burt.“

Konungur fellst á það (король согласился с этим; fallast á e-ð – согласиться с чем-л.) og leggur vetrarsetumaður af stað á skipi til eyjarinnar (и отправил зимнего постояльца на корабле на остров). En þá verður stormur (но начался шторм) og sjógangur svo mikill (и волны такие поднялись; sjógangur – волнение на море; сильная волна) að hann má hverfa til sama lands aftur (что ему пришлось вернуться назад /в ту же самую землю/; hverfa – поворачиваться; уходить; исчезать).

Konungur fellst á það og leggur vetrarsetumaður af stað á skipi til eyjarinnar. En þá verður stormur og sjógangur svo mikill að hann má hverfa til sama lands aftur.

Gorvömb safnar eldsneyti (Горвёмб набрала дров; eldsneyti – топливо; горючее; neyta – потреблять) og gjörir bál mikið næsta dag (и развёла большой костёр на следующий день) og fer þá vetrarsetumaður af stað aftur (и отправился тогда снова зимний постоялец в дорогу), en allt fer eins og fyrri daginn (но всё пошло так же, как в предыдущий день) að hann má vegna ofsaveðurs hverfa heim við svo búið (что пришлось ему из-за непогоды возвращаться домой; ofsaveður – сильная буря; жестокий шторм /11 баллов/; ofsi – насилие; тирания; буйность; шторм; буйный человек; veður – погода; шторм).

Gorvömb safnar eldsneyti og gjörir bál mikið næsta dag og fer þá vetrarsetumaður af stað aftur, en allt fer eins og fyrri daginn að hann má vegna ofsaveðurs hverfa heim við svo búið.

Hinn þriðja dag gjörir Gorvömb bál mikið að nýju (на третий день разводит Горвёмб большой костёр снова) og það svo (да такой, что) að hirð konungs og sjálfum honum ofbýður (что королевскую свиту и самого его = короля это возмутило; ofbjóða e-m – перегружать кого-л.; требовать слишком многого от кого-л.; внушать отвращение кому-л.). Gjörir þá konungur út stórt skip (снаряжает тогда король большой корабль) og fer sjálfur með vetrarsetumanni sínum til eyjarinnar (и отправляется сам со своим зимним постояльцем к острову). Þeim gengur ferðin vel (им дует попутный ветер: «проходит путешествие хорошо») og þegar þeir koma til eyjarinnar (и когда они добрались: «добираются» до острова) kemur Gorvömb til sjóvar (выходит Горвёмб к морю).

Hinn þriðja dag gjörir Gorvömb bál mikið að nýju og það svo að hirð konungs og sjálfum honum ofbýður. Gjörir þá konungur út stórt skip og fer sjálfur með vetrarsetumanni sínum til eyjarinnar. Þeim gengur ferðin vel og þegar þeir koma til eyjarinnar kemur Gorvömb til sjóvar.

Þá mælti vetrarsetumaður konungs (тогда сказал зимний постоялец короля): „Það mun vera þú (так это, значит, ты) sem ert að ræna og spilla hér í eyju konungsins (кто грабит и вредит на острове короля; ræna – грабить; spilla – портить; губить; вредить; разлагать).“

„Við skulum seinna tala um það (об этом мы позже поговорим),“ mælti Gorvömb (сказала Горвёмб).

Þá mælti vetrarsetumaður konungs: „Það mun vera þú sem ert að ræna og spilla hér í eyju konungsins.“

„Við skulum seinna tala um það,“ mælti Gorvömb.

Gorvömb býður konungi heim til sín (Горвёмб приглашает короля к себе в дом) og það þiggur hann (и тот принимает приглашение). Gorvömb hafði herbergi afsíðis í húsi sínu (у Горвёмб была отдельная комната в доме; afsíðis – отдельный). Þar lætur hún konung og vetrarsetumann fara inn (туда она проводит короля и зимнего постояльца) og setur konung á gullstól (и сажает короля на золотой стул; gullstóll – золотой стул; gull – золото; stóll – стул), en vetrarsetumann á járnstól (а зимнего постояльца – на железный стул) með hespu (с защёлкой) sem hún spennir um bringspalir hans (которая замыкается у него на груди; spenna – охватывать; застёгивать; затягивать; bringspalir – нижняя часть грудной кости и ближайшая к ней часть рёбер; bringa – грудь; грудинка).

Gorvömb býður konungi heim til sín og það þiggur hann. Gorvömb hafði herbergi afsíðis í húsi sínu. Þar lætur hún konung og vetrarsetumann fara inn og setur konung á gullstól, en vetrarsetumann á járnstól með hespu sem hún spennir um bringspalir hans.

“Nú bið ég þig bónar (теперь обращаюсь я к тебе с просьбой), konungur (король),“ mælti Gorvömb (сказала Горвёмб), „að þú látir nú þennan vetrarsetumann þinn (чтоб ты приказал этому зимнему постояльцу твоему) segja ævisögu sína (рассказать свою историю = о своей жизни).“

„Nú bið ég þig bónar, konungur,“ mælti Gorvömb, „að þú látir nú þennan vetrarsetumann þinn segja ævisögu sína.“

„Það vil ég gjöra (это я сделаю), mælti konungur (сказал король), en þegar konungur skipar honum það (но когда король приказал ему это) færist hann undan (стал было тот отказываться; færast undan e-u – попытаться избежать чего-л.). Þó byrjar hann loksins að segja frá (однако начал он наконец рассказывать; byrja – начинать; segja frá – повествовать; излагать).

„Það vil ég gjöra, mælti konungur, en þegar konungur skipar honum það færist hann undan. Þó byrjar hann loksins að segja frá.

Þá mælti Gorvömb (тогда сказала Горвёмб): „Þú segir ekki rétt frá (ты не рассказываешь всей правды; rétt – верно),“ og herðir á hespunni (и стала затягивать скобу; herða – затягивать крепче; закалять) sem var svo tilbúin (которая была так устроена; tilbúa – изготовлять) að í henni voru járnbroddar (что в ней были железные шипы; járnbroddur – железный шип; broddur – шип; остриё; жало) sem stungust inn í brjóst karlsins (которые впились в грудь человека; stingast – втыкаться). Vetrarsetumaður byrjar í annað sinn (зимний постоялец начинает /повествование/ ещё раз).

Þá mælti Gorvömb: „Þú segir ekki rétt frá,“ og herðir á hespunni sem var svo tilbúin að í henni voru járnbroddar sem stungust inn í brjóst karlsins. Vetrarsetumaður byrjar í annað sinn.

Þá mælti Gorvömb (тогда сказала Горвёмб): „Þú sleppir undan (ты легко не отделаешься; sleppa undan e-u – легко отделаться: «выскользнуть из-под чего-л.») og segir ósatt (рассказывай-ка правду: «говоришь неправду»),“ og herðir á hespunni (и так затягивает замок) svo karlinn hljóðar (что человек вскрикнул: «вскрикивает»; hljóða – кричать). Vetrarsetumaður byrjar í þriðja sinn (зимний постоялец заводит рассказ в третий раз) og segir langan kafla (и долго говорит; langan kafla – долгое время; langur – долгий; kafli – период).